به گزارش خبرنگار صنفی-آموزشی «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ طی سال‌های اخیر علاوه بر بروز پدیده‌های جدید اجتماعی و اقتصادی و فرهنگی، پدیده خودکشی و خودسوزی در کشور به شکل تکان دهنده‌ی رواج یافته و در حال افزایش است اما مناطقی که این پدیده آن را تحت پوشش قرار داده و یا دربرمی‌گیرد متفاوت است.
میتوان گفت که خودکشی یکی از مهم ترین موضوعات مورد توجه به لحاظ آسیب‌های اجتماعی، در هر جامعه ای بشمار می‌رود. اخیرا نیز مسئله خودکشی رزیدنت‌های پزشکی و دانشجویان پزشکی تخصصی به یک تراژدی دردناک تبدیل شده است، این موضوع بعد از انتشار توییتی از بازخوردها و نشست‌های اینترنتی پزشکان و پرستاران در فضای مجازی و کلاب هاوس و توئیتر بیشتر بحث برانگیز شد.
بنا بر اعلام برخی از مسئولان و رسانه‌ها در طول ۱۰ روز گذشته، سه دستیار پزشکی (رزیدنت) در بیمارستان خودکشی کرده‌اند که دانش‌آموخته دانشگاه علوم پزشکی بودند.
خودکشی چهار دانشجو در دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز در سال‌های اخیر و یا قبل از آن در تاریخ ۱۷ خردادماه سال ۹۸، خبر ایست قلبی دکتر رسول قائدی، دستیار سال دوم ارتوپدی بیمارستان امام خمینی (ره) تهران، ناگهان و بدون هیچ بیماری زمینه‌ای یا شکایت پزشکی قبلی، در اتومبیل شخصی خود، شرایط سخت کاری دستیاران را در کانون توجه قرار داده و موجی از واکنش‌ها را نسبت به فشار کار جسمی و تحمل شیفت‌های بی‌وقفه و شبانه از سوی دستیاران پزشکی را بر سر زبان‌ها انداخت.
دلیل مرگ رزیدنت‌های پزشکی از کجا نشات میگیرد؟
بر اساس توئیت منتشر شده از طرف علی نیکجو و پزشکان دیگری که در مورد این مرگ‌های سریالی صحبت کردند، دو مورد به عنوان دلایل ادعای مرگ‌های سریالی مطرح شده است، یکی از این دلایل فشارهای کاری و اجحاف در زمینه حقوق‌های دریافتی و مالی است و دیگر موضوع مطرح شده که در حال بررسی است می‌تواند مصرف مواد مخدر از طرف افراد مذکور باشد.
حسین کرمانپور، مدیر روابط عمومی سازمان نظام پزشکی در ارتباط با مرگ آنها گفته است: «هنوز اطلاعات دقیقی تکمیل نشده و تحقیقات در خصوص این مرگ‌ها در دست بررسی است.»
برخی از مسئولان ذیربط، علت مرگ این افراد را خستگی مفرط از کار بیش از اندازه، سرطان، ایست قلبی و مصرف مواد مخدر را دلیل این اتفاق می‌دانند، اما به اعتقاد بسیاری، دلیل این اتفاق هرچه که هست (خودکشی یا مرگ بر اثر کار زیاد) یک دلیل دارد و آن فشار روحی و جسمی بر روی کادر درمانی است که بیش از یکسال با شیوع کرونا و چهار موج سهمگین دست و پنجه نرم می‌کند و هربار به بهانه‌های مختلف مانند قراردادهای 89 روزه، عدم پرداخت مطالبات حداقلی، کارکردن در شیفت‌های پیاپی، دوری از خانواده و فرزند، کمبود شدید نیرو، هجوم مردم به بیمارستان‌ها و مرگ بیماران و... مشکلات روحی و جسمی آنها تشدید شده است. در این میان دانشجویان، پزشکان و پرستاران نیز به این موضوع واکنش نشان دادند و با هشتگ‌های «خودکشی در دوران رزیدنتی»، «خودکشی دستیاران پزشکی» و «خودکشی رزیدنت پزشکی» در توئیتر، به گسترش افسردگی در بین کادر درمان و بی‌توجهی به این قشر جامعه معترض شده‌اند.
علی نیکجو، روانشناس از جمله کاربرانی بود که در حساب توئیتری‌اش نوشت: «خودکشی سریالی رزیدنت‌ها فاجعه‌ای دردناک است. سرمایه‌های ملی این مملکت یا رفته‌اند یا در گوشه‌ای مچاله شده‌اند، یا با چنگ و دندان زندگی سخت‌تر از همیشه را تاب می‌آورند و یا چنین تراژیک به زندگی خود خاتمه می‌دهند. مرگ این روزها دیگر کسب و کار ما نیست، خود زندگی ما شده است. استیصال، استیصال.»
همچنین در این خصوص مهدی تیزرو دبیر شورای صنفی دانشکده پزشکی شهید بهشتی در گفتگو با خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران» گفت: قطع به یقین خبر خودکشی‌های اخیر در بین دانشجویان پزشکی اعم از رزیدنت ها و اینترن ها را شنیده و حتماً خاطر شما عزیزان نیز مانند همه ما از این بابت مکدر و تلخ شده است.
وی افزود: وظایفی که قانوناً در شرح وظایف دستیار و کارورز نیست از سمت سایرین حتی سوپروایزر بیمارستان به ایشان تحمیل می‌گردد از سوی دیگر وقتی دستیار ما یا کارورز ما با این حجم کاری بالا با بیمار یا همراه بیماری مواجه می‌شود که بدون در نظر گرفتن شرایط بیمارستان صرفاً به دنبال سریع‌تر راه افتادن کار خود است طبعاً در برخی موارد موجب نزاع می‌گردد و اتفاقی که در بین سیاه نمایی‌های رسانه ها هرگز دیده نمی‌شود. دیده نمی‌شود که دستیار و کارورز ما مورد خشونت جانی و کلامی قرار میکرد ، و حتی سلبریتی هایی که نام مردمی بودن را با خود میکشند نیز به دستیاران و کارورزان رحم نمیکنند و با سیاه نمایی های رسانه ای خود سعی در اهریمن سازی از دانشجویان پزشکی دارند .
این فعال دانشجویی در بخش دیگری از سخنان خود اظهار داشت: مشکل دیگری که وجود دارد سیکل معیوب دستیاری است که دستیار سال بالا ، دستیار سال پایین خود را به شکل فردی تحت الامر میداند و این امر مورد فشار کاری زیاد برای دستیاران سال پایین تر می شود که البته در همگان این موضوع صدق نکرده اما همین تعداد اندک باعث فشار های روانی و جسمی بالا بر دانشجویان می گردد. البته پرسنل های دیگر مثل سوپروایزرها و … نیز کارهای غیر معمولی را بر دستیاران و کارورزان اعمال می‌کنند که این کارها نیز باری اضافه و فشار بیشتری بر آنهاست.
دبیر شورای صنفی دانشکده پزشکی شهید بهشتی در خصوص حقوق حقوق دستیاران و کارورزان اظهار داشت: مسئله بعدی و از همه مهمتر مسئله حقوق کارورزان و دستیاران می باشد وقتی حقوق یک کارورز یک میلیون و دویست هزارتومان و حقوق یک دستیار یک میلیون و هفتصد هزار تومان بوده چگونه این فرد زندگی خود را اداره کند؟ ایا حجم کاری که بر دوش آنهاست با این حقوق همسان است ؟ این حقوق حتی از حقوق پایه کارگری نیز پایین تر بوده و دانشجویان انگیزه و هدفی برای کار و همکاری نمیبینند!
تیزرو تصریح کرد: بیشترین خدمات درمانی در بیمارستان های آموزشی از طرف دانشجویان کارورز و دستیار ارایه می شود و هم حقوق بسیار پایین و هم به حساب نیامدن این دوره برای سابقه کار خاطر همه دانشجویان را مکدر کرده. همه این عوامل روانی-اقتصادی باعث فشارهایی بر کارورزان و دستیاران شده است که بعضا به فکر مهاجرت و بعضا به فکر خودکشی میافتند.
وی در پایان اعلام داشت: امیدواریم با نگاه مساعدت آمیز وزارت بهداشت آینن نامه این دانشجویان اصلاح شود و دانشجویان از حداقل حقوق روانی و مالی خود بهره مند شوند.
تأثیر تبعیض‌های شغلی و درآمدی در مرگ سریالی رزیدنت‌های پزشکی
محمد شریفی مقدم، دبیرکل خانه پرستار ایران با تأیید مرگ‌های سریالی چندین رزیدنت در هفته‌های گذشته، گفت: رزیدنت‌های پزشکی یکی از مظلوم‌ترین قشرهای جامعه هستند که فعالیت آنها در تمام بیمارستان‌ها در زیر سایه دیگر پزشکان متخصص قرار دارد و بیشتر خدمات توسط آنها در مرکز درمانی ارائه می‌شود و در این میان عدم آموزش‌های کافی از طرف پزشکان متخصص به رزیدنت‌ها می‌تواند صدمات جبران ناپذیری به جامعه پزشکی وارد کند و همین موضوع باعث ایجاد استرس شده است.
وی ادامه داد: ساعت‌های کاری بالا و فشارهای زیاد و حقوق بسیار پایین که در حد دو تا سه میلیون تومان است، می‌تواند آسیب‌های روانی بسیاری برای رزیدنت‌های پزشکی تخصصی به همراه داشته باشد و بعضاً برخی از آنها را به مصرف مواد مخدر سوق خواهد داد که این موضوع در میان این قشر تاکنون مشاهده شده است.
شریفی مقدم خاطرنشان کرد: موضوع خودکشی سریالی رزیدنت‌های پزشکی موضوعی در دست بررسی است و تحقیقات پزشکی لازم در خصوص این مرگ‌ها باید صورت بگیرد و میتوان پیش‌بینی کرد که مصرف بالای مواد مخدر و حتی اوردوز کردن یکی از دلایل مرگ این افراد به حساب آید.
گزارش از محمد رمضانی
